ÇOKGÖREVLİLİK NEDİR?
İş hayatında bazı insanlar gerçekten çok şanslılar. Öyle ya, aynı anda birden fazla işi layıkıyla yerine getirebilirler. Haydi gözümüzün önüne getirmeye çalışalım. Bu insanlar bir yandan telefonda bir müşteri ile konuşurken diğer yandan kendilerine gelen e-mail’leri kontrol edebilir, herhangi bir mailin gereksiz olduğuna karar verip onu silebilir ya da basit cevapları, telefon konuşmasına ara vermeden yazarak gönderebilirler. Aynı anda, ara sıra ekranı değiştirip Facebook’da arkadaşlarının son güncellemelerini kontrol edebilir, hatta onlara yorum yazabilirler. Ve hatta tüm bunları yaparken, o sırada çalmakta olan radyodaki haberlerden günün son gelişmelerini takip edebilir veya açık olan TV ekranının altından geçmekte olan borsa bilgilerini kontrol edebilir ve bu bilgiler ışığında yatırımlarını nasıl yönlendirmeleri gerektiğine anında karar verebilirler. Gelin biraz daha abartalım. Yukarıda yazılanların tamamı olup biterken, etraflarında yaşananları da eksiksiz takip edebilirler. Mesela tüm anlatılanlar olurken, yanındaki masada sürmekte olan bir sohbeti eksiksiz takip edip, müşterisi ile süren telefon konuşması bittiğinde dönüp o sohbete de laf yetiştirebilirler. Ne kadar güzel değil mi? Gerçekten öyle mi acaba?
Çokgörevlilik, yani aynı anda birçok işi bir arada yürütmek, ya da İngilizce’deki söylenişiyle “Multitasking” ilk bakışta daha verimli çalışmanın bir göstergesi gibi görülebilir. Öyle ya, biraz abartarak da olsa yukarıda canlandırmaya çalıştığımız kişi aynı anda birden çok konuda çalışıyor veya iş üretiyor gibi görülebilir. Doğal olarak da bu sayede işleri daha hızlı bitireceği algısını yaratabilir. Ancak gerçek hiç de öyle değil.
Kritik işleri yaparken başka işlerle de ilgilenmenin (örneğin araç kullanırken cep telefonu ile ilgilenmek) yaratacağı bazı çok açık problemlerin ötesinde, Çokgörevlilik kavramının iş hayatındaki ve sosyal hayattaki negatif etkilerinden bahsedeceğiz.
ÇOKGÖREVLİ ÇALIŞMANIN ETKİLERİ
Böyle bir çalışma şeklinin, kişilerin zamanını verimli kullanmasına nasıl engel olduğu ile ilgili gerçeklerden “Zaman Yönetimi” yazımızda kısaca bahsetmiştik. Zihin aynı anda tek bir işe odaklanabilir. Birden fazla iş aynı anda yapılmaya çalışıldığında odak noktasını takip edilen işler arasında sürekli gezdirmek zorundadır. Bu durum, zaman kaybına sebep olmaktadır. Zaman kaybının etkileri azaltılmaya, yani iki iş sanki tek bir iş gibi yürütülerek tamamlanmaya çalışıldığında ise işin kalitesi ister istemez düşmekte. Konu ile alakasız bilgiler irdelenerek ayıklanamamakta bu da karar vermeyi ve aksiyon almayı güçleştirmekte ve dolayısı ile bir kısır döngüye sebep olarak odaklanmayı güçleştirmektedir.
Burada bahsedilen sadece farklı odaklanma noktaları arasındaki geçişlerde kaybedilen zaman ve dolayısı ile düşen performans değil. Londra Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre, bilişsel yetenek gerektiren birden fazla işi aynı anda yapmaya çalışmak kişinin IQ seviyesini de aşağı düşürmekte. Tıpkı uyuşturucu kullanmak veya bütün bir gece uyanık kalmanın yaptığı etki gibi. Bu durum IQ seviyesini ortalama 15 puan düşürmekte. Yani yaklaşık 8 yaşındaki bir çocuğun seviyesine. Bu koşullar altında, bir toplantıya sırasında tamamen farklı bir konuda patronunuza mesaj atmayı tekrar düşünmenizi tavsiye ediyoruz. Öyle ya patronunuz 8 yaşındaki bir çocuktan gelen bir mesajdan çok da hoşlanmayacaktır.
Üstelik beyindeki bu etki geçici de olmayabilir. Bu güne kadar bahsedilen performans etkisinin sadece çoklu iş ile ilgilenildiği sırada oluşan bir durum olduğuna inanılmaktaydı. Ancak Sussex Üniversitesinde yapılan güncel bir incelemeye göre bu etki kalıcı olmayabilir. Yapılan bu araştırmada, aynı anda birden fazla cihazla vakit geçiren (örneğin TV izlerken SMS yazmak) kişilerin beyin aktiviteleri MR üzerinde incelendi. Bu incelemelerin sonucunda, aynı anda çok cihazla vakit geçiren kişilerin Anterior Cingulate Cortex bölgelerindeki beyin yoğunluğunun diğerlerine göre daha düşük olduğu görüldü. Bu bölge aynı zamanda Bilinç, Empati, Duygusal Kontrol gibi fonksiyonların da yürütüldüğü bölge.
Tabii ki bu yeni araştırmanın sonuçlarının daha ileri başka araştırmalarla desteklenmesi ve konunun daha derinlemesine incelenmesine ihtiyaç var. Ancak bu çalışma yöntemini alışkanlık haline getirmenin negatif etkilerinin olduğu da bir gerçek. Bu konunun özellikle elektronik cihazların kullanımı ile ilgili alışkanlıklarımızı yeniden gözden geçirmemiz gerektiğini gösteriyor.
Eğer aynı anda birden fazla işi yapmaya meyilli iseniz, bunun çok da övünülmemesi gereken bir alışkanlık olduğunu söylemekte fayda var. Beyin fonksiyonları ile ilgili yukarıda belirtilen etkileri gerçek olmasa bile, zaman kaybı, konsantrasyonu sağlayamamak, detayları gözden kaçırmak gibi farkında olmadığınız performans düşürücü etkileri çok açık.
Bir toplantı sırasında, aynı anda başka bir işle ilgilenmek, Kişisel ve Sosyal Farkındalık gibi iş hayatı için çok kritik iki Duygusal Zeka (EQ) yeteneğinde eksikliğe işaret eder. Bu durumda yukarıda bahsedilen IQ etkisine ilaveten çok işi aynı anda yapmanın EQ üzerinde de negatif etkileri olduğunu söylemek hiç de zor olmayacaktır.
Aklınızdan çıkarmayın, çokgörevliliği bir alışkanlık haline getirdiğinizde sadece yapmakta olduğunuz işler ile ilgili performansınızı etkilemekle kalmıyorsunuz, muhtemelen iş hayatınızın geleceğine ciddi olumsuz etkileri olacak şekilde beyninize de zarar veriyor olabilirsiniz.
Detaylar Dr.Travis Bradberry’nin Linkedin üzerinde yayınladığı ilgili makalesinden alınmıştır.
Bir yanıt bırakın