BİR “KRAL” IN HAYATI: STEPHEN KING

Ülkemizdeki hayranlarının Türkçe’sinin yayımlanmasını 6 aydır soluksuz beklediği Stephen King romanı Bay Mercedes sonunda Altın Kitaplar etiketiyle raflardaki yerini aldı. Bu kitabın şerefine, Live A+ olarak artık zamanı süperbetin gelmiş, hatta çoktan geçmiş bile olan yazımızla karşınızdayız.

Başlarken söyleyelim: Bu bir Bay Mercedes yazısı değil, Stephen King yazısıdır. Yazarın hayatını ve eserlerini, çok fazla derine inmeden ve okuyucuyu çok fazla sıkmadan incelemeye çalışmaktadır. Bu satırların yazarının görüşlerini yansıtmaktadır ve hayranlık duyduğu bir efsaneye karşı kişisel görev bildiği bir borç ödeme çabasıdır.

Stephen King Efsanesi

Stephen King’i anlatmaya başlarken, tür, tarz, içerik, özgünlük, kalite gibi nitelikler ile ilgili görüşlerimizden önce, King’in eserlerinin niceliksel durumunu inceleyerek kimden bahsettiğimizin daha net anlaşılmasını sağlamekta fayda var.

Bunu da daha anlaşılır kılabilmek, yani karşılaştırma yapabilmek için öncelikle ülkemizdeki “kitap” satışları hakkında kısa bir bilgi vererek başlayalım.

YayFed verilerine göre, yıllara göre bandrol sayısı aşağıdaki gibi:

2010       214,141,289

2011       289,193,982

2012       293,257,824

2013       330,017,405

2014 ilk 11 ay: 319,678,118

Yine YayFed’in 2012 verilerine göre, Eğitim, Akademik ve İthal kitaplar çıkarıldığında bandrol taşıyan kitapların %34’ü kültürel kitaplar. Yani ortalama olarak satılan her üç kitaptan biri. Buradan yola çıkarak, son 5 yıl verilerine göre ortalama olarak yılda toplam 100 milyon civarında kültürel içerikli kitap satıldığını varsayarsak, kişi başına yılda 1.5 kitap bile okumadığımızı kabul etmek gerekli. Tabii ki bu oranın içerisinde Edebiyat dışı da çok büyük oranda yayın var (özellikle son yıllarda tam bir patlama yaşayan dini kitapları da göz önünde bulundurulduğunda bu oranın içindeki Edebi kitapların payının ne kadar küçük olduğunu tahmin etmek hiç de güç değil). Yine de tümünü dahil ettiğimizde yuvarlak hesap, ülkemizde kişi başına yılda 1.5 kitap okunuyor demek yanlış olmaz.

Şimdi bu 1.5 değerini aklımızda tutarak Stephen King’in eserlerine genel bir bakışla devam edelim.

Stephen King Kitapları

King, ilk romanı Carrie’yi 1974’te yayımladı. O tarihten bu güne kadar (öykü derlemelerini saymazsak) tam 55 romanı yayımlandı. Orijinal isimleri, yayıncıları ve yayın yıllarına göre bu kitaplar şöyle:

	Kitap	Orijinal Yayıncı	Yayın Yılı
1	Carrie	Doubleday	1974
2	‘Salem’s Lot	Doubleday	1975
3	Shining, The	Doubleday	1977
4	Stand, The	Doubleday	1978
5	Dead Zone, The	Viking Press	1979
6	Firestarter	Viking Press	1980
7	Cujo	Viking Press	1981
8	Christine	Viking Press	1983
9	Pet Sematary	Doubleday	1983
10	Talisman, The	G.P. Putnam’s & Sons	1984
11	Cycle of the Werewolf	Signet	1985
12	IT	Viking Press	1986
13	Eyes of the Dragon, The	Viking Press	1987
14	Misery	Viking Press	1987
15	Tommyknockers, The	G.P. Putnam’s & Sons	1987
16	Dark Half, The	Viking Press	1989
17	Stand: The Complete & Uncut Edition, The	Doubleday	1990
18	Needful Things	Viking Press	1991
19	Gerald’s Game	Viking Press	1992
20	Dolores Claiborne	Viking Press	1993
21	Insomnia	Viking Press	1994
22	Rose Madder	Viking Press	1995
23	Desperation	Viking Press	1996
24	Green Mile: The Two Dead Girls, The	Signet	1996
25	Green Mile: The Mouse on the Mile, The	Signet	1996
26	Green Mile: Coffey’s Hands, The	Signet	1996
27	Green Mile: The Bad Death of Eduard Delacroix, The	Signet	1996
28	Green Mile: Night Journey, The	Signet	1996
29	Green Mile: Coffey on the Mile, The	Signet	1996
30	Bag of Bones	Scribner	1998
31	Girl Who Loved Tom Gordon, The	Scribner	1999
32	Green Mile: The Complete Serial Novel, The	Scribner	2000
33	Plant: Zenith Rising, The	Philtrum Press	2000
34	Dreamcatcher	Scribner	2001
35	Black House	Random House	2001
36	From A Buick 8	Scribner	2002
37	Dark Tower: The Drawing of the Three, The	Viking Press	2003
38	Dark Tower: The Gunslinger, The	Viking Press	2003
39	Dark Tower: The Waste Lands, The	Viking Press	2003
40	Dark Tower: Wizard and Glass, The	Viking Press	2003
41	Dark Tower: Song of Susannah, The	Scribner	2004
42	Dark Tower: Wolves of the Calla, The	Scribner	2003
43	Dark Tower, The	Scribner	2004
44	Colorado Kid, The	Dorchester Publishing Co., Inc.	2005
45	‘Salem’s Lot Illustrated Edition	Doubleday	2005
46	Cell	Scribner	2006
47	Lisey’s Story	Scribner	2006
48	Duma Key	Scribner	2008
49	Under the Dome	Scribner	2009
50	11/22/63	Scribner	2011
51	Dark Tower: The Wind Through the Keyhole, The	Scribner	2012
52	Doctor Sleep	Scribner	2013
53	Joyland	Titan Books	2013
54	Mr. Mercedes	Scribner	2014
55	Revival	Scribner	2014
56	Finders Keepers	Scribner	2015 yılında yayımlanacak

Kaynak: stephenking.com

31 yıl üzerinden düşündüğünüzde, yılda ortalama 1.77 kitaptan bahsediyoruz. Bir başka deyişle, Stephen King, Türkiye’de bir kişinin 2014 yılı itibarıyla ulaştığı ortalama kitap okuma hızından daha hızlı bir şekilde kitap yazıyor. Hem de tam 30 yıldır.

Bu noktada şöyle bir parantez de açalım; Türkiye’de satıldığını ve okunduğunu varsaydığımız o 100 milyon kitabın ortalama sayfa sayısı hakkında bir veri yok elimizde. Ancak bir bilgi vermesi adına King’in 2009 yılından beri çıkardığı kitapların (orijinal baskılarının) sayfa sayılarına bir göz atalım.

Under the Dome	1088
11/22/63	880
Dark Tower: The Wind Through the Keyhole, The	400
Doctor Sleep	560
Joyland	288
Mr. Mercedes	448
Revival	405

Bu 7 kitabın ortalama sayfa sayısı 581. Yani bizim okuduğumuz 1.5 kitap ile Stephen King’in yazdığı 1.77 kitap arasında da bir fark olduğunu belirtmekte fayda var.

Evet, özetle, müthiş üretken bir yazardan bahsediyoruz. Bir o kadar da popüler. Wikipedia’nın kitapları en çok satan yazarlar listesinde 300-350 milyon arası tahmini satış rakamı ile 19. sırada.

(listenin ilk sırasını 2 ila 4 milyar arasında satış tahmini ile William Shakespeare ile Agatha Christie’nin paylaştığını da belirtelim)

King‘in popülerliğinin bir başka göstergesi de Sinema. 2011 yılında slate.com sitesinin imdb.com verilerine dayanarak yaptığı araştırmaya göre eserleri en çok Film uyarlamasına kaynak olmuş yazarlar sıralaması şu şekilde:

1.     William Shakespeare (831)

2.     Anton Chekhov (320)

3.     Charles Dickens (300)

4.     Alexandre Dumas (243)

5.     Edgar Allan Poe (240)

6.     Robert Louis Stevenson (225)

7.     Arthur Conan Doyle (220)

8.     Hans Christian Andersen (217)

9.    Edgar Wallace (214)

10.  The Brothers Grimm (212)

11.  Molière (208)

12.  O. Henry (201)

13.  Oscar Wilde (181)

14.  Fyodor Dostoevsky (177)

15.  Leo Tolstoy (154)

16.  Victor Hugo (150)

17.  Jules Verne (143)

t18. Stephen King (127)

t18. Georges Simenon (127)

20.  Agatha Christie (126)

21.  L. Frank Baum (124)

t22. Mark Twain (121)

t22. Somerset Maugham (121)

t24. Noel Coward (101)

t24. Miguel de Cervantes (101)

 

Stephen King, 21 Eylül 1947’de ABD’nin en kuzey eyaleti Maine’de doğmuş ve hayatının büyük bölümünü burada yaşamıştır. Hala ailesi ile birlikte yazlarını Florida’da, yılın geri kalanını da Main’daki Bangor ve Center Lovell’da bulunan evlerinde geçirmektediler.

Stephen King’in, doğup büyüdüğü ve hayatının neredeyse tamamını geçirdiği Maine ile bağı bu kadarla da kalmıyor. King’in kitaplarının çoğu da Maine’de, gerçek ortamlarda geçmektedir.

Babası, o iki yaşındayken “tüyüp gittiği” için (Stephen King “Yazma Sanatı” kitabında kendi dili ile kaleme aldığı özgeçmişinde babası için böyle diyor) annesi onu ve kendisinden iki yaş büyük ağabeyi David’i tek başına yetiştirmek zorunda kalmış.

Küçük Steve oldukça zor bir çocukluk geçirmiş. Çeşitli hastalıklar sebebi ile tamamlayamadığı birinci sınıfı ertesi yıl tekrar okumak zorunda kaldığı için bütün okul hayatını kendisinden bir yaş küçüklerle birlikte sürdürmüş. Ancak, büyük bölümünü yatakta geçirdiği o birinci sınıf yılı belki de onun yazar olmasını sağlamış denebilir. Bir de annesi tabii ki.

Daha henüz doğru dürüst yazmayı bile bilmezken, yatakta geçirdiği o yıl okuduğu bilim kurgu çizgi romanların kopyalarını defterine yazmaya başlamış. Yazdığı bu hikayelerden birini annesine gösterdiğinde annesi ona bunu kendi yazıp yazmadığını sorar. Kopyaladığını itiraf edince annesi defteri Steve’e geri verir ve “İddiaya girerim sen bundan iyisini yaparsın. Bir tane de kendin yaz” der.

“Yazmak” fikri Stephen King’i çok etkiler. King bu durumu şöyle tanımlıyor:

Oğluna inanan bir annenin daha 7 yaşındaki oğluna verdiği bu teşvik belki de tarihin en büyük yazarlarından birinin doğmasını sağlamış. Hayatının sonraki bölümünde sürekli yazmış Stephen King. Ağabeyi ile çıkardığı gazeteler, kendi mizah kitapçıkları, okul gazetesi, okuldan sonra, geçimini kazanmak için dergilere gönderdiği öyküler derken ilk romanı Carrie ile birlikte inanılmaz yükselişi başlamış.

Ancak annesinin “yazmasını” öğütlediği günden bu güne kadar geçen dönem o kadar da kolay olmamış. Özellikle evliliğinin ilk yılları. Yazdıklarından doğru dürüst para kazanıncaya, yani Carrie‘ye kadar oldukça büyük maddi sıkıntılar çekmişler. Bir yandan bir okulda öğretmenlik yaparken yaz aylarında bir çamaşırhanede, otel ya da hastanelerin içi larvalarla dolu çamaşırlarını yıkamış. Aynı dönemde karısı Tabitha ise Dunkin Donuts’ta garsonluk yapıyormuş.

Yeri gelmişken, King‘in, muazzam kariyerini borçlu olduğu kadınlardan bir diğeri yıllarca binbir türlü zorluğa birlikte göğüs gerdiği sevgili karısı Tabby’dir. Carrie’nin taslaklarını King’in attığı çöp kutusunda bulup okuduktan sonra onu “Burada birşey yakalamışsın” diyerek devam etmeye teşvik eden karısı her zaman en büyük destekçisi olmuş.

King, evliliğinin ilk yıllarında ciddi alkol sorunları da yaşamış. Hadi daha açık söyleyelim, bir dönem alkolikmiş. Erişebileceği alkol içeren bütün sıvıları bitirene kadar içermiş. Buna şuruplar, ağız çalkalama suları da dahil.

The Shining’i yazarken bir anda Jack Torrence karakterinde kendini yazdığını farkediyor King. Jack Torrence da tıpkı kendisi gibi bir o işte, bir bu işte çalışıyor, öğretmenlik yapıyor, bir yandan yazmaya çalışıyor, karısı ona sonuna kadar güveniyor ve destekliyor, çocuğunu çok seviyor ve “Alkolik”. Bir bakışla King, Torrence‘ı, kendi alkol sorunu ile yüzleşmek için yaratmıştı. İyi ki de öyle yapmış. Allahtan King’in sonu Torrence gibi olmuyor. Stephen King, daha ileri yıllarda uyuşturucu problemine bile yakalansa, eşi Tabby’nin ve ailesinin desteği ile bu sıkıntılardan kurtulmayı bilmiş.

Evet, Stephen King yaşadığı olayları ve yerleri sürekli eserlerine ilham olarak kullanmış. Belki de bu yüzden o kadar “olağan dışı” hikayeler ve karakterler anlatsa bile, hayata ve gerçeğe yakınlığı yakalamayı hep bilmiş, okuyucusunu kendine ve anlattıklarına inandırmayı her zaman başarmıştır.

Ve unutulmaz olmayı da her zaman başarmıştır. Stephen King‘in herhangi bir eserini okuyup ya da bir şekilde senaryosuna dokunduğu uyarlama bir sinema filmini izleyip bunu unutabilmek çok da kolay değildir. Psikolojik sorunlu veya doğa üstü güçlere sahip karakterler öne çıkar bütün bu eserlerde. Bu karakter bir çocuk, bir satıcı, bir hemşire de olabilir, bir kedi ya da köpek veya bir palyaço da. Hatta bir araba ve hatta hatta bir otel bile olabilir.

Carrie‘yi, The Shining‘deki Jack Torrence‘ı, Misery‘deki Annie Wilkes‘ı, Yeşil Yol‘daki John Coffey‘i veya Rita Hayworth and The Shawshank Redemption‘daki Andy Dufresne‘i kim unutabilir?

Stephen King‘in bir özelliği de kitaplarındaki kahramanların farklı eserlerde birbiri ile ilişkili olarak yeniden ortaya çıkmalarıdır. Aşağıdaki infografikte, bu durum detaylı olarak gösterilmektedir.

Türk okuyucusu, Altın Kitaplar‘dan çıkan Bay Mercedes ile, Stephen King yolculuğuna devam ediyor. Bu kitabın, Stephen King yolculuğumuzun sonu değil sadece bir durağı olacağı çok açık. Bu yazımızın da Live A+’daki Stephen King yolculuğumuzun bir başlangıcı olmasını diliyoruz.